QM oo ka digtay macluul ka dhici karta Sudan, Gaza iyo saddex dal oo kale

Himilo – Qaramada Midoobay, gaar ahaan Hay’adaha Cuntada Adduunka ee World Food Programme (WFP) iyo Food and Agriculture Organization (FAO), ayaa Isniintii soo saaray warbixin digniin ah oo muujinaysa in 13 dal ama gobol oo caalamka ka tirsan ay wajahaan halis weyn oo cunto la’aan ah, iyadoo shanta ugu daran ay halis ugu jiraan macluul ba’an iyo dhimasho bilooyinka soo socda.

Warbixinta cusub ee “Hunger Hotspots” ayaa si gaar ah ugu baaqday in si degdeg ah loo fuliyo gargaar bani’aadanimo oo baaxad leh iyo in beesha caalamka si wadajir ah uga shaqeyso xasilinta colaadaha, joojinta barakaca, iyo fududeynta gaarsiinta gargaarka.

Jean-Martin Bauer, Agaasimaha WFP ee Falanqaynta Cuntada iyo Nafaqada, ayaa sheegay in colaaduhu yihiin sababta ugu weyn ee keenta cunto la’aanta degdegga ah.

“Waxaan si gaar ah u iftiiminay shan dal ama gobol oo xaaladoodu tahay mid aad u liidata: Sudan, Koonfurta Sudan, Falastiin (Gaza), Mali, iyo Haiti. Dhamaan meelahaasna colaaduhu waxay horseedeen heerar sare oo cunto la’aan daran ah,” ayuu yiri Bauer.

Sudan: Macluul bilaabatay

Warbixintu waxay sheegtay in Sudan ay durba si rasmi ah u gashay xaalad macluul ah, iyadoo ku dhowaad 25 milyan oo qof ay wajahaan cunto yari daran. Dagaalka u dhexeeya ciidamada milatariga iyo kuwa taageerada degdega ah (RSF) ayaa sababay barakac baahsan, waxaana hakad galay gaarsiinta gargaarka.

Gaza: Halista macluusha oo sii kordheysa

Marinka Gaza ayaa si gaar ah loo xusay iyadoo ay jirto halis macluul oo aad u sareysa sababtoo ah hawlgallada militari ee baaxadda leh ee Israa’iil, kuwaasoo caqabad ku noqday in la gaarsiiyo cunto, biyo, iyo agab kale oo muhiim ah.

Koonfurta Sudan, Mali iyo Haiti

• Koonfurta Sudan waxay wajahaysaa dhibaatooyin isbiirsaday oo ay ka mid yihiin xiisado siyaasadeed, daadad suurtagal ah, iyo hoos u dhac dhaqaale. Waxaa la saadaalinayaa in ilaa 60% dadka dalkaasi ay ku jiri doonaan xaalad cunto yari daran inta u dhaxaysa Abriil iyo Luulyo.

• Mali waxaa ka jira dagaallo sokeeye iyo kor u kaca qiimaha sarreenka, taasoo sababatay in bulshooyinka nugul ee gobollada colaadda laga barakacay ay waayaan wadiiqo ay kaga baxaan dhibaatada.

• Haiti, falalka kooxaha hubeysan iyo rabshadaha ayaa dhibaato ba’an ku haya dadka, iyadoo in ka badan 8,400 oo qof oo gudaha dalka ku barakacay ay hadda wajahaan heerar halis ah oo cunto la’aan ah.

Caawimo yaraan iyo gargaar hoos u dhacaya

Warbixintu waxay sidoo kale sheegtay in xannibaadaha xagga gaarsiinta gargaarka iyo yaraanta maalgelinta ay sababayaan in la dhimo cunto-rashinka la bixinayo iyo tirada dadka gargaar heli doona.

“Tani waxay la micno tahay in dad badan oo nugul aysan heli doonin kaalmo, ama ay heli doonaan wax aad uga yar intii hore,” ayuu yiri Jean-Martin Bauer.

Dalal kale oo halis ugu jira

Waxaa sidoo kale warbixinta lagu xusay dalal kale oo halis sare ku jira sida: Yemen, Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo, Myanmar, Nigeria, Burkina Faso, Chad, Soomaaliya, iyo Suuriya.

Dhanka kale, dalal ay ka mid yihiin Ethiopia, Kenya, Lebanon, Lesotho, Malawi, Mozambique, Namibia, Niger, Zambia, iyo Zimbabwe ayaa laga saaray liiska meelaha loogu yeero “hunger hotspots,” taasoo muujinaysa horumar laga gaaray xaaladda cuntada dalalkaas.

Gabagabo

Qaramada Midoobay waxay si adag ugu baaqday beesha caalamka in aysan ka aamusin xaaladdan halista ah, waxayna xasuusisay in gargaar degdeg ah iyo xal siyaasadeed ay yihiin kuwa keliya ee lagu badbaadin karo malaayiinta qof ee khatarta ugu jira macluusha.